KHI BỊ SÉT ĐÁNH, HỆ THỐNG ĐIỆN TOÀN NHÀ BỊ ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO

Dưới đây là phân tích chi tiết về từng ảnh hưởng của sét đối với hệ thống điện trong nhà:

1. Cháy nổ hoặc hư hại các thiết bị điện

• Nguyên nhân: Khi sét đánh trực tiếp hoặc lan truyền qua hệ thống dây điện, dòng điện cực lớn từ tia sét (có thể đạt tới hàng trăm nghìn ampe) tạo ra nhiệt lượng cao. Dòng điện này sẽ nhanh chóng lan vào hệ thống điện, gây cháy nổ hoặc làm hỏng các thiết bị điện.
• Tác động: Các thiết bị điện tử nhạy cảm như máy tính, TV, máy lạnh, tủ lạnh, hoặc các thiết bị điện tử có bảng mạch tinh vi dễ bị quá tải và hư hỏng hoàn toàn. Thậm chí, nhiệt độ tăng đột ngột do dòng điện mạnh có thể làm nóng chảy hoặc làm cháy bảng mạch và vỏ thiết bị.
• Cách phòng ngừa: Lắp đặt thiết bị chống sét lan truyền (surge protectors) tại ổ cắm hoặc tủ điện có thể giúp hạn chế dòng điện quá tải vào thiết bị điện tử.

2. Quá tải và hỏng hóc hệ thống dây điện

• Nguyên nhân: Sét đánh thường gây tăng đột ngột điện áp trong các đường dây điện. Khi dòng điện từ sét quá lớn, dây dẫn trong nhà không thể chịu nổi, dẫn đến hiện tượng quá tải.
• Tác động: Quá tải có thể làm nóng chảy dây điện, gây ngắn mạch hoặc chập mạch. Trong các trường hợp nghiêm trọng, dây điện có thể cháy, làm phát sinh nguy cơ cháy nổ cho cả ngôi nhà.
• Cách phòng ngừa: Sử dụng dây điện đạt tiêu chuẩn an toàn và có khả năng chịu được dòng tải lớn hơn yêu cầu; thêm vào đó, các hệ thống chống sét và nối đất đúng kỹ thuật sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ quá tải cho hệ thống dây điện.

3. Ảnh hưởng đến hệ thống bảo vệ

• Nguyên nhân: Hệ thống bảo vệ trong nhà bao gồm các thiết bị như cầu dao, aptomat (CB), công tắc ngắt mạch tự động... Những thiết bị này có tác dụng ngắt điện khi phát hiện dòng điện bất thường. Tuy nhiên, khi gặp dòng điện từ sét đánh, điện áp quá lớn có thể làm cho các thiết bị này không thể ngắt mạch kịp thời hoặc bị hư hỏng.
• Tác động: Khi thiết bị bảo vệ bị đánh bại, điện áp cao từ sét sẽ lan truyền vào các thiết bị điện khác trong nhà, gây hư hỏng hoặc nguy cơ chập cháy. Đồng thời, hệ thống bảo vệ mất khả năng hoạt động khiến nhà cửa không được an toàn trước các sự cố điện sau này.
• Cách phòng ngừa: Cần thường xuyên kiểm tra và bảo trì các thiết bị bảo vệ, lắp đặt thêm hệ thống chống sét lan truyền (SPD) có chức năng ngăn chặn và làm tiêu tán bớt dòng điện từ sét.

4. Nhiễu sóng và hỏng các thiết bị điện tử

• Nguyên nhân: Tia sét khi đánh xuống sẽ tạo ra sóng điện từ mạnh (EMP), có thể làm nhiễu các tín hiệu điện tử và sóng radio. Sóng EMP này có thể ảnh hưởng đến các thiết bị không dây như Wi-Fi, các thiết bị có bộ xử lý tín hiệu như điện thoại, máy tính.
• Tác động: Các thiết bị điện tử, nhất là các thiết bị thu phát sóng như router Wi-Fi, thiết bị Bluetooth, hoặc radio, có thể bị nhiễu sóng, mất kết nối, hoặc hư hỏng mạch. Các bộ xử lý tinh vi trong thiết bị dễ bị ảnh hưởng bởi sóng điện từ và có thể bị ngưng hoạt động tạm thời hoặc hư hại vĩnh viễn.
• Cách phòng ngừa: Để bảo vệ các thiết bị nhạy cảm, có thể sử dụng các thiết bị chống sét lan truyền, và nếu có điều kiện, nên rút phích cắm của các thiết bị quan trọng trong thời điểm có mưa bão hoặc sấm sét lớn.

5. Tăng điện áp và sụt nguồn bất ngờ

• Nguyên nhân: Khi sét đánh vào mạng lưới điện, điện áp trong hệ thống có thể tăng đột ngột lên mức cực cao, gây ra hiện tượng tăng áp (voltage surge) hoặc sụt áp tạm thời (voltage dip) trong các thiết bị điện.
• Tác động: Hiện tượng tăng điện áp làm thiết bị bị quá tải và nhanh hư hỏng, trong khi sụt nguồn có thể gây ảnh hưởng đến các thiết bị cần nguồn ổn định như máy tính, máy phát điện dự phòng. Nếu hiện tượng này diễn ra thường xuyên, tuổi thọ của các thiết bị điện trong nhà sẽ giảm đáng kể.
• Cách phòng ngừa: Lắp đặt ổn áp (UPS) cho các thiết bị quan trọng giúp ổn định dòng điện khi xảy ra hiện tượng sụt áp hoặc tăng áp bất ngờ. Ngoài ra, hệ thống tiếp địa tốt và sử dụng thiết bị chống sét lan truyền cũng là phương pháp bảo vệ hữu hiệu.

Tóm lại

Để giảm thiểu thiệt hại từ sét đánh, nên lắp đặt hệ thống chống sét chuyên dụng bao gồm thiết bị chống sét lan truyền, tiếp địa tốt cho hệ thống điện, và có thể sử dụng các ổ cắm và thiết bị chống sét cá nhân cho từng thiết bị quan trọng. Kiểm tra và bảo trì hệ thống điện định kỳ cũng là việc cần thiết để đảm bảo an toàn cho hệ thống điện trong nhà khi có sấm sét.